آلایندههای موجود در هوا، مثل اکسیدهای ازت، دی اکسید کربن، منواکسیدکربن و دی اکسیدگوگرد، اکسیدهای نیتروژن دار، هیدروکربنهای سوخته نشده، ذرات ریز معلق، و سایر ترکیبات سربی است که هر کدام بهگونهای بر هریک از اعضای بدن تأثیرگذاشته وباعث آلرژی،انواع عفونتها و مسمومیت شیمیایی(با علائمی چون سردرد،سرگیجه،کاهش دید ،کم خونی ،افسردگی و...) وانواع بیماریهای دیگر می گردد.این رادیکالهایآزاداز طریق ریه، پوست، مخاط بدن (چشم، گوش، بینی )و دستگاه گوارش وارد بدن میشوند. در چنین شرایطی، باید قدرت دفاعی بدن در مقابل بیماریها را افزایش داد. نوع تغذیه میتواند تا حدی از عوارض خطرناک آلایندههای موجود در هوا کاهش دهد. در شرایطی که آلودگی هوا تشدید می شود از گرسنگی بایستی اجتناب کرد چون در چنین شرایطی فلزات سنگین به راحتی و بیشتر جذب بدن افراد می شود. داشتن تغذیهی متعادل و سا لم به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک زیادی میکند به این منظور بدن باید به میزان کافی کالری و پروتئین دریافت کند.
مواد غذایی موثر در هنگام آلودگی هوا:
میوه و سبزیجات تازه:میوه و سبزیجات تازه دارای آنتیاکسیدانهایی هستند که نقش حیاتی در سلامت ریه ها دارند. سیب در میان انواع میوه ها بیشترین تاثیر را بر دستگاه تنفسی دارد.مصرف میوه های سبز،قرمز و نارنجی به دلیل داشتن اکسیدانهای بسیار قوی مانند نارنگی ، پرتغال ، انار ، سبزیجاتی از قبیل سیر ، پیاز ، کلم بروکلی و سایر کلم ها ، گوجه فرنگی و کاهو تاثیر بیشتری دارند.
روی:در هوای آلوده موجب کاهش جذب فلزات سنگین می شود. از این رو متخصصان تغذیه مصرف غذاهایی که این ماده مغذی را در حد بالایی دارند بسیار توصیه میکنند. روی در انواع فراوردههای دریایی، نخود سبز، عدس و جوانه گندم موجود می باشد.
منیزیم: به دلیل خواص کاهندگی جذب کادمیوم در روزهایی که هوا آلوده است، بسیار کمککننده می باشد و به این دلیل مصرف انواع سبزیجات با رنگ سبز تیره که از این ماده مغذی غنی هستند خصوصاٌبه صورت تازه بسیار موثر است.
ماهی :سطح اسیدهای چرب ضروری در افرادی که به بیماریهای ریوی مبتلا هستند، بسیار پایین است. به این ترتیب مصرف ماهیهای روغنی که سرشار از اسیدهای چرب امگا3 هستند می تواند در کاهش تنگی نفس و اثرات زیان بار ترکیبات التهاب آور مفید باشد.
شیر و لبنیات: برای کاهش صدمات به دستگاه تنفسی و التهاب دستگاه گوارش ناشی از آلودگی هوا ، شیر و لبنیات به دلیل دارا بودن فسفر، منیزم و کلسیم به صورت رقابتی مانع از جذب عناصر فلزی موجود در آلودگی هوا میگردندو پروتئین لبنیات می توانند در دستگاه گوارش با برخی عناصر فلزی ناشی از آلودگی هوا که از طریق تنفس وارد بدن میشوند ترکیب شده و به دفع آنها از بدن کمک کند.گفتنی است افرادی که کمبود کلسیم دارند،بیشتردر معرض خطر آلودگی با سرب قرار میگیرند.
پکتین:ماده ای مفید که سرب را به طور کامل از بدن دفع می کند. منابعغنی آن سیب است. سایر منابع غنی از پکتین عبارتند از: مرکبات ( پرتقال، نارنگی،لیمو و گریپ فروت )، توت فرنگی، هویج و غلات سبوس دار. مصرف روزانه میوه ها ی حاویپکتین برای کاهش خطرات آلودگی هوا مناسب است.
سلنیوم: عملکرد آنزیم هایی در بدن که می تواندبا شرایطبد محیطی و آسیب رسان به سلول های بدن مقابله کندبالا می برد. اینماده مغذی از طریق منابع غذایی آن (ماهی ، گوشت قرمز، غلات، حبوبات، تخممرغ ، مرغ و سیر) با تنظیم یک برنامه غذایی سالم دریافت می شود.
به صورت کلی موادی که سرشار از انواع ویتامین های E ،C ،وبتا کاروتن(پیش ساز ویتامینA ) هستند بسیار مفید می باشند .ضمناٌبرخی از نوشیدنیها مانند چای و قهوه نیز به دلیل داشتن ترکیبات فلاونوییدی می توانند توان دفاعی بدن را در برابر عوامل اکسیدکننده بیشتر کنند.از داروهای گیاهی مانندعرق کاسنی،شاطره به همراه دارچین نیز در کاهش اثر آلودگی می توان استفاده کرد.
مواد غذایی مضر در زمان آلودگی هوا
غذاهای پر چرب بخصوص چربیهای اشباع ،غذاهای پر پروتئین، فست فودها (غذاهای آماده) مواد غذایی حاوی مواد نگه دارنده مثل چیپس ، پفک و انواع کنسرو
منابع:
- سایت سلامت نیوز
- Elson M. Haas MD healthy.net .Nutritional Program for Environmental Pollution and Radiation
- s.taminga Nutrition Management of Dairy Cows as a Contribution to control Pollution Journal of Dairy Science, Volume 75, Issue 1, January 1992, Pages 345-357
گرد آورنده: راضیه سلیمانی کارشناس بخش نظارت و پایش محیط زیست فارس