|
|
1392/9/20 چهارشنبه
الف) تالاب های بین المللی
تالاب بین المللی بختگان
تالاب بین المللی طشک
تالاب بین المللی ارژن
تالاب بین المللی پریشان
تالاب بین المللی کمجان
تالاب طشک و بختگان
دریاچه های طشک وبختگان از مهمترین زیستگاهها و از نظر وسعت دومین دریاچه داخلی کشور محسوب می شود و دارای آبخیزی به وسعت25000 کیلومتر مربع می باشند. مساحت دریاچه های طشک و بختگان به ترتیب 41000هکتار و85000 هکتار است که در ارتفاع 1525از سطح دریاهای آزاد قرار دارد.حداکثر عمق دریاچه بختگان 2متر و عمق متوسط آن 5/-3/ متر برآورد شده است حداکثر عمق دریاچه طشک 3/1متر و عمق متوسط آن نیز 5/-3/ می باشد.
از مهمترین منابع تأمین کننده آب دریاچه های طشک و بختگان ، رودخانه کر می باشد . چشمه گمبان واقع درشمال غربی پارک ملی و پناهگاه حیات وحش بختگان در فصول پر باران با دبی در حدود m3/S 1 دریاچه طشک را تغذیه می کند .
رودخانه کر نیز 5 کیلومتر قبل از ریختن به دریاچه بختگان به دو شاخه تقسیم می شود و هر شاخه در محل ورود به دریاچه مانند شبکه مویرگی به چندین شعبه تقسیم شده و منطقه گسترده ای را فرا می گیرد. به همین دلیل این منطقه را دو شاخ کربال می نامند. در این منطقه ابتدا گزستانها و سپس نیزارهای وسیعی پدید آمده است . میانگین 10 ساله حجم ورودی آب به دریاچه بختگان784 میلیون متر مکعب است که از این مقدار در حدود 484 میلیون متر مکعب از طریق رودخانه کر و حدود 206 میلیون متر مکعب به وسیله جریانهای موقت و بقیه از نزولات جوی تامین می گردد.میانگین 10 ساله حجم ورودی آب به دریاچه طشک 300میلیون متر مکعب برآورد شده است که حدود 47 میلیون متر مکعب آن به وسیله چشمه گمبان،218 میلیون متر مکعب از جریانهای موقت و بقیه به صورت بارش مستقیم تامین می گردد.
ارزشهای تالاب:
این تالاب به علت دارا بودن جزایر کوچک و بزرگ از مکانهای مهم زادآوری پرندگانی چون کفچه نوک،فلامینگو،کاکایی صورتی و.... می باشدبه همین جهت توسط توسط سازمان بین المللی حیات پرندگانبه عنوان زیستگاه با اهمیت برای پرندگان تشخیص داده شده و همچنین در سال 1354 در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است تاکنون در این تالابها 95 گونه پرنده که اغلب مهاجر زمستان گذران هستند شناسایی شده است.این تالاب در ذخیره سازی آب برای اراضی کشاورزی حاشیه تالاب بسیار مهم است.همچنین این تالاب از مناظر و چشم انداز های بدیع و بی نظیری به منظور جذب گردشگران داخلی و خارجی برخوردار است. به گفته هانس لوفلر،محقق اتریشی این تالاب از معدود چالابهای جهان است که در زمستان آب شیرین در سمت شرق آن و در تابستان آب شور در سمت غرب آن در جریان است .ویژگی بی همتایی که در هیچ کجای دنیا یافت نمی شود.
پوشش جانوری
تعداد گونه های پستانداران در پارک ملی و پناهگاه حیات وحش بختگان بالغ بر 46 گونه وپرندگان 218 گونه (45 درصد از کل پرندگان ایران) می باشد. همچنین از 120گونه سوسمار ایران 16 گونه سوسمار، از 75 گونه مار ایران 14 گونه مار و از 10گونه لاک پشت 2 گونه در این حوزه موجود می باشد.بر اساس مطالعات انجام شده 23 گونه ماهی در زیستگاههای منطقه وجود دارند که 18 گونه بومی و 5 گونه غیر بومی می باشند و 5 گونه از آنها اندمیک ایران هستند.
پوشش گیاهی:
از میان کل گونه های شناخته شده در پارک ملی و پناهگاه حیات وحش بختگان تعداد 180گونه واجد ارزش های زینتی ،صنعتی،تجارتی و دارویی ،حفاظتی،اندمیک و دارویی بوده است بررسی گونه های ارزشمند نشان می دهد که 30 گونه متعلق به 21 جنس و 10 خانواده در این منطقه دارای ارزش ویژه ای می باشند.
تالاب ارژن و پریشان:
منطقه درطول جغرافیایی6 و 52-42 و51 وعرض جغرافیائی 44و29-26و29 دربخش جنوبی رشته کوه زاگرس ودر 60 کیلومتری غرب شیراز واقع است . درشمال منطقه ودرمجاورت تالاب ارژن روستای ارژن ودرغرب آن شهر کازرون به فاصله 20 کیلومتری قرار دارد .
تالاب ارژن :
تالاب ارژن باوسعت 2200 هکتاردرارتفاع 2000 متری از سطح دریا ودرفاصله km40 غرب شیراز درموقعیت جغرافیائی 41،52 E و35،29 N واقع گردیده است تالاب ارژن دریاچه ای باآب شرین فصلی و یوتروتروف می باشد دشت های اطراف این تالاب از گیاهان علفی ونی پوشیده شده است واز مکان های مهم زمستان گذرانی پرندگان مهاجر به شمار می رود . آب این تالاب عمدتا" از نزولات جوی تامین می گردد .
تالاب پریشان :
تالاب پریشان باوسعت 4300 هکتاردرارتفاع 853 متری از سطح دریا درفاصله km20 شهر کازرون درموقعیت جغرافیایی 48،51E و31 ،29 N واقع گردیده است .پریشان دریاچه ای دائمی باآب شیرین تا لب شور ودرزمره تالابهای هتروتروف می باشد . عمق متوسط دریاچه m3/1 بوده و پوشش انبوهی از گیاهان علفی ونی بخش هایی ازآن راتشکیل می دهد .این نی زارهای وسیع از مهم ترین مکان های زاد آوری گونه هایی چون پلیکان خاکستری ، اردک سرسفید ،کفچه نوک ، اگرت ، حواصیل ها ، باکلان وکشیمیان می باشد منبع تامین آب دریاچه باران ، ذوب برف وچشمه های دائمی اطراف تالاب می باشد. میزان حجم آب این دریاچه 14 میلیون متر مکعب برآورد گردیده است .
تاریخچه حفاظت
این منطقه درسال 1351 باوسعت 191 هزارهکتاربه عنوان پارک ملی و درسال 1353 باکاهش وسعت به عنوان منطقه حفاظت شده وهمچنین ازسوی سازمان ملل - یونسکو به عنوان ذخیره گاه زیستکره ارژن و پریشان معرفی گردید. تالابهای ارژن وپریشان نیز درسال 1355 درفهرست تالابهای بین المللی کنوانسیون رامسر ثبت شده اند .
پوشش جانوری :
این منطقه به دلیل وجود 2 تالاب بین المللی ارژن وپریشان پذیرای بیش از 200 گونه پرنده ازانواع مهاجر وبومی باشد که برخی از این گونه ها جزو گونه های حائز اهمیت ویا درحال انقراض می باشند . گونه های آبزی وکنار آبزی : پلیکان خاکستری ، حواصیل ارغوانی ، کفچه نوک ، اکراس سیاه ، باکلان کوچک ، اردک مرمری ، فیلوش ، غاز خاکستری ، طاووسک ، انواع آبچلیک ها و اردک ها
گونه های خشکی زی: درنا ، کبک ، تیهو ،عقاب طلایی ،شاه باز ، دلیجه ، جی جاق ، کمرکولی و. . . به علاوه تنوع اقلیمی سبب گردید تا 49 گونه پستانداراز جمله پلنگ ، قوچ ومیش گربه جنگلی روباه معمولی گرک و. . . درمنطقه مشاهده می شود . دشت ارژن نیز زیستگاه گونه منقرض شده شیرایرانی می باشد هم اکنون گوزن زرد ایرانی نیز درمحدودة این منطقه دروسعتی 175 هکتاری نگهداری می شود همچنین 9 گونه ماهی ، 3 گونه دوزیست و 37 گونه خزنده دراین منطقه یافت می شوند .
پوشش گیاهی
دربلندترین ارتفاعات منطقه ( قله چاه برفی باارتفاع 1290000 درختان سرو کوهی به صورت پراکنده روییده اند واز کمی پایین تراز قله جنگل بلوط شروع شده که بخش عمده ای از منطقه رامی پوشاند از دیگر گیاهان منطقه می توان ارژن ، کیالک ، کنار، بنه ، گون اوواش وانواع گرامنه ها نام برد .
تالاب کمجان:
تالاب کمجان (53° A 05' E و 29° A 40' N ) قبلا مشتمل بر 10000 هکتار تالاب آب شیرین دائمی و دشت‌های سیلابی فصلی بود. این تالاب به همراه تالاب های طشک وبختگان در لیست کنوانسیون رامسر به عنوان تالاب بین المللی به ثبت رسیده است اما در محدوده مناطق تحت مدیریت واقع نگردیده است.زهکشی تالاب برای کشت برنج از سال 1967 آغاز شد و با زهکشی قسمت اعظم تالاب به اراضی کشاورزی و شالی تبدیل شد. پس از آن 5250 هکتار از تالاب باقی ماند که شامل نیزارها Phragmetis sp و دیگر گیاهان غوطه‌ور آبی در حاشیه کانال‌ها و همچنین اراضی شالی بود. گونه‌های غالب گیاهی در این منطقه عبارتند از: Carex sp,Phragmites sp, وگیاهان تیره Chenopodiacea و گیاهان علوفه‌ای. در سال 1981 (1360) 3 کانال توسط جهاد سازندگی به منظور افزایش سطح زیر کشت در تالاب کمجان احداث گردید. این کانال‌ها پوشش گیاهی تالاب را از بین برد و به مرور تالاب کمجان خشک گردید. اهالی روستاهای حاشیه تالاب در بهمن‌ماه 1388 در اقدامی خودجوش با بستن کانال‌های زهکش قدیمی حیاتی دوباره را به تالاب بازگرداندند. برای نخستین بار پس از سال‌ها جمعیت فراوانی از پرندگان آبزی و کنار آبزی در تالاب مشاهده گردید. همچنین گونه های چوب پا و سلیم معمولی در تالاب جوجه آوری دارند. روباه معمولی از گونه های پستاندار منطقه است . درحال حاضر مساحت تالاب نزدیک به 1000 هکتار است.
|
|